Quinton Fortune, biệt danh “Mr Versatile”, là một trong những cầu thủ Nam Phi nổi bật nhất và được cả thế giới biết tới khi khoác áo Manchester United.
Fortune nổi tiếng với sự đa năng, tinh thần chiến đấu, và hành trình vượt qua nghịch cảnh từ thời kỳ apartheid để tỏa sáng tại Manchester United và đội tuyển Nam Phi. Với các danh hiệu như Premier League và Intercontinental Cup, ông đã để lại dấu ấn trong bóng đá châu Âu.
Hành trình sự nghiệp
Khởi đầu tại Tottenham Hotspur (1991-1995)
Quinton Fortune, sinh ngày 21 tháng 5 năm 1977 tại Cape Town, Nam Phi, lớn lên trong khu vực Kewtown đầy tội phạm và bất ổn thời kỳ apartheid. Ông là con út trong số sáu anh chị em và thường xuyên phải đối mặt với bạo lực băng đảng, ma túy, xả súng và đâm chém trong khu phố của mình. Tuy nhiên, gia đình – đặc biệt là bà nội đã giữ Fortune tránh xa khỏi những cạm bẫy đó và khuyến khích ông theo đuổi thể thao.
Ở tuổi 14, Fortune được Tottenham Hotspur chiêu mộ vào học viện trẻ năm 1991, một cơ hội giúp ông thoát khỏi môi trường nguy hiểm. Ông không ra sân cho đội một Tottenham, nhưng kinh nghiệm tại đây giúp ông rèn luyện kỹ năng. Năm 1995, ông chuyển đến Mallorca (Tây Ban Nha) để bắt đầu sự nghiệp chuyên nghiệp.
Ngụp lặn ở Tây Ban Nha (1995-1999)
Fortune gia nhập Mallorca năm 1995, nhưng chỉ ra sân 8 trận, không ghi bàn. Ông đối mặt với khó khăn về ngôn ngữ và văn hóa, đồng thời trải qua nạn phân biệt chủng tộc từ một đồng đội, khiến thời kỳ này trở thành “điểm thấp nhất trong cuộc đời”.
Năm 1996, Fortune chuyển đến Atlético Madrid, chủ yếu chơi cho đội B, ra sân 46 trận, ghi 4 bàn (Marca). Ông chỉ chơi 6 trận cho đội một Atlético, vào sân thay người trước Barcelona. Tổng cộng, ông ra sân 60 trận tại Tây Ban Nha (FBref.com). Năm 1999, ông từ chối Real Valladolid để thử việc tại Manchester United.
Đổi đời khi sang Manchester United (1999-2006)
Fortune ra mắt Manchester United ngày 30 tháng 8 năm 1999 trước Newcastle, hòa 0-0. Ông chơi 126 trận, ghi 10 bàn, kiến tạo 11 lần trong 7 năm, giành Premier League 2002-03, FA Community Shield 2003, và Intercontinental Cup 1999. Dù góp mặt trong ba mùa vô địch Premier League (1999-2000, 2000-01, 2002-03), ông chỉ nhận huy chương Premier League 2003 nhờ đặc cách (9 trận, thiếu 1 trận so với quy định 10 trận). Ông thường đóng vai trò dự bị chiến lược cho Ryan Giggs và Jesper Blomqvist, được HLV Sir Alex Ferguson đánh giá cao vì tính đa năng. Ông rời United vào tháng 6 năm 2006 theo dạng tự do.
Lận đận cuối sự nghiệp (2006-2010)
Fortune gia nhập Bolton Wanderers năm 2006 sau thử việc thành công, chơi 6 trận tại Premier League, không ghi bàn. Năm 2008, ông thử việc tại Sheffield United trước khi ký hợp đồng 1 năm với Brescia (Serie B, Ý), ra sân 7 trận. Ông sau đó chơi cho Tubize (Bỉ) năm 2009 (9 trận) và Doncaster Rovers (Anh) năm 2010 (6 trận), không ghi bàn (FBref.com). Fortune giải nghệ vào ngày 5 tháng 2 năm 2010 ở tuổi 32. Tổng cộng, ông ra sân 28 trận trong giai đoạn này.
Đội tuyển Nam Phi (1996-2005)
Fortune ra mắt đội tuyển Nam Phi ngày 6 tháng 9 năm 1996 trước Kenya, thắng 2-0. Ông chơi 46 trận, ghi 2 bàn, tham dự World Cup 1998, 2002, và á quân Africa Cup of Nations 1998. Tại World Cup 2002, ông ghi bàn từ penalty trong trận hòa Paraguay 2-2 và kiến tạo bàn thắng duy nhất trong trận thắng Slovenia 1-0. Dù Nam Phi không vượt qua vòng bảng, ông được xem là một trong những cầu thủ xuất sắc nhất của đội. Ông giã từ đội tuyển năm 2005.
Phong cách thi đấu
Tính đa năng
Fortune là cầu thủ đa năng, chơi được tiền vệ trái, hậu vệ trái, và tiền vệ trung tâm, với trung bình 1,8 pha cắt bóng/trận tại Premier League (Opta). The Guardian mô tả ông như “Mr Versatile”, sẵn sàng đảm nhận mọi vai trò mà Sir Alex Ferguson yêu cầu. ESPN ca ngợi ông vì khả năng thích nghi, như khi thay thế Giggs tại cánh trái hoặc hỗ trợ hàng thủ. Đồng đội Ryan Giggs dành lời khen tặng: “Quinton có thể chơi ở bất kỳ vị trí nào, luôn đáng tin cậy”.
Kỹ thuật và chuyền bóng
Fortune có kỹ thuật tốt, với tỷ lệ chuyền bóng chính xác 83% (FBref.com). The Athletic nhận xét rằng ông thường xuyên thực hiện những đường chuyền dài chính xác nhất đội hình Nam Phi. Sky Sports ghi nhận ông hỗ trợ tấn công hiệu quả khi được xếp chơi cánh trái. Đồng đội Paul Scholes đánh giá: “Quinton chuyền bóng rất tốt, luôn cẩn trọng trước khi quyết định”.
Tinh thần chiến đấu
Fortune nổi bật với tinh thần không bỏ cuộc, với trung bình 1,5 pha tắc bóng/trận (Opta). NBC Sports ca ngợi ông vì sự kiên cường, vượt qua nạn phân biệt chủng tộc và khó khăn tại Mallorca. The Guardian nhấn mạnh rằng ông là “chiến binh” của United, luôn cống hiến trong các trận đấu. Ông cũng là hình mẫu chống bạo lực qua chiến dịch “Don’t Kick Off” năm 2010. HLV Alex Ferguson động viên: “Fortune là cầu thủ vì tập thể, luôn sẵn sàng cho mọi thử thách”.
Hạn chế
The Guardian chỉ ra rằng Fortune dễ bị chấn thương, như chấn thương đầu gối năm 2004 khiến ông nghỉ 3 tháng. ESPN nhận xét rằng ông thiếu khả năng dứt điểm, chỉ ghi 10 bàn trong 126 trận tại United. Marca lưu ý rằng ông không đủ tốc độ để cạnh tranh ở vị trí hậu vệ trái tại Atlético. Ông cũng bị hạn chế thời gian ra sân tại United do cạnh tranh với Giggs và Blomqvist. Roy Keane khi là bình luận viên cho rằng: “Fortune cần ổn định hơn để trở thành ngôi sao”.
Di sản của người Nam Phi
Quinton Fortune là biểu tượng của bóng đá Nam Phi, với 254 trận CLB, 15 bàn, 4 danh hiệu, và 46 trận đội tuyển, 2 bàn (FBref.com). The Athletic nhấn mạnh rằng ông là cầu thủ Nam Phi đầu tiên và duy nhất chơi cho Manchester United. ESPN ca ngợi ông vì hành trình vượt qua apartheid để thành công ở châu Âu. Marca xem ông là hình mẫu cho các cầu thủ trẻ châu Phi.
Sau giải nghệ, Fortune bắt đầu huấn luyện tại Cardiff City U21 năm 2012, hoàn thành chứng chỉ UEFA Pro Licence năm 2013. Ông làm trợ lý HLV U23 Manchester United (2019-2020), HLV đội một Reading (2020-2022), và trợ lý HLV đội U20 Anh (2022). Năm 2022, ông trở thành trợ lý HLV tại C.D. Guadalajara (Mexico) cùng đồng đội cũ Veljko Paunović.
Fortune sáng lập Quinton Fortune Academy năm 2018 để đào tạo trẻ tại Nam Phi. Ông cũng là người truyền cảm hứng qua các hoạt động xã hội chống bạo lực và phân biệt chủng tộc. Fortune đã từng kết hôn với Kim Randall. Họ kết hôn vào tháng 1 năm 2002 và ly hôn vào khoảng năm 2008, sau 6 năm chung sống. Đến năm 2019, ông được biết là đang sống ở Vương quốc Anh cùng với người vợ thứ hai và 2 đứa con.
Nguồn: Bongdalu
