Trong thế giới bóng đá, những cú tắc bóng từ phía sau là điều dễ thấy. Nhưng không ai ngờ rằng, một cú “tắc bóng” nguy hiểm nhất đối với tương lai của Manchester United lại đến từ những… hàng xóm.
Khi thị trưởng Manchester Andy Burnham công bố kế hoạch đại tu khu vực quanh Old Trafford – bao gồm khả năng xây sân vận động mới trị giá tới 2 tỷ bảng – ông không chỉ vẽ ra một tầm nhìn kiến tạo đô thị. Ông đang mời gọi một trận chiến mới, nơi những đối thủ không mặc áo đấu, không chạy trên sân, mà chỉ cần viết đơn, nộp kiến nghị và sẵn sàng nói: “Không phải ở sân sau nhà tôi.”
Khi thể thao vấp phải bức tường “láng giềng”
Ở phía bắc nước Anh, Man United nuôi giấc mộng xây dựng “Nhà hát của những giấc mơ” phiên bản thế kỷ 21. Nhưng tại London, Wimbledon – giải Grand Slam lâu đời bậc nhất thế giới – lại khốn đốn vì kế hoạch mở rộng trị giá 200 triệu bảng vấp phải làn sóng phản đối quyết liệt từ cộng đồng dân cư quanh khu All England Club.
Hai bối cảnh khác nhau, một điểm chung. Đó là hội chứng NIMBY – “Not In My Back Yard” – đang làm tê liệt sự phát triển của thể thao Anh.
Thứ tư duy kỳ lạ này không phản đối các dự án thể thao một cách công khai, nhưng lại đặt ra giới hạn, phát triển ở đâu cũng được, miễn đừng gần nhà tôi. Và khi những “hàng xóm khó tính” này có trong tay luật pháp, kiến nghị, mạng xã hội và sự kiên trì, họ có thể làm điều khó tin. Đó là trì hoãn, đội chi phí, thậm chí giết chết cả những kế hoạch trị giá hàng trăm triệu bảng.
Nếu bạn nghĩ Man United có thể dùng tiền để giải quyết mọi chuyện, hãy nghe câu chuyện từ Barnet FC – một CLB hạng thấp ở phía bắc London.
Sau nhiều năm “lưu vong” thi đấu ở nơi khác, Barnet ấp ủ kế hoạch xây sân 7.000 chỗ ngồi. Khu đất thì trống, vốn đầu tư có, cam kết tạo việc làm và phục vụ cộng đồng cũng có. Nhưng họ bị bác đơn – vì lo ngại… tiếng ồn từ các trận đá lại FA Cup có thể làm phiền hàng xóm vào lúc 10 giờ 30 tối, dù chính FA xóa bỏ luật đá lại từ năm ngoái.
Chưa hết, người ta lo rằng sân vận động sẽ ảnh hưởng đến môi trường sống của… dơi và rái cá. Chủ tịch CLB – ông Tony Kleanthous – ngán ngẩm: “Chúng tôi đặt camera suốt tuần, chỉ thấy một người và một con chó đi qua. Thế mà họ bảo chúng tôi phá hoại thiên nhiên?”
Câu chuyện của Barnet không phải là cá biệt. Ở Essex, ba CLB cricket nghiệp dư bị cấm thi đấu sau khi có thông tin một quả bóng bay trúng… xe trong bãi đậu. Ở Dorset, một người hàng xóm mới chuyển đến biệt thự cạnh sân cricket 100 tuổi đã đe dọa pháp lý vì bóng hay bay vào sân sau nhà mình. Và ở một CLB tennis khác, kế hoạch xây thêm sân padel bị phản đối vì âm thanh “nghe như tiếng súng”.
Lord Sebastian Coe – người từng vượt qua vô vàn rào cản để biến một bãi rác thành khu Olympic London 2012 – giờ đây chính là nhân vật dẫn dắt dự án tái thiết Old Trafford. Ông hiểu quá rõ mình đang đối đầu với ai. Không phải những kiến trúc sư, kỹ sư, hay nhà đầu tư – mà là những nhóm phản đối nhỏ lẻ nhưng dai dẳng và có khả năng gây rối cực kỳ hiệu quả.
Đây không chỉ là một bài toán tài chính hay kỹ thuật. Đây là một thử thách về sự kiên nhẫn, truyền thông và chiến lược vận động công chúng. Và với tầm vóc của Man United, bài học này lại càng chua chát. Không ai “miễn nhiễm” với hội chứng NIMBY – dù là CLB lớn nhất nước Anh.
Khi thể thao không được thi đấu vì… sự khó chịu
Chúng ta vẫn thường ca ngợi vai trò của thể thao trong việc kết nối cộng đồng, cải thiện sức khỏe tinh thần, giảm tệ nạn xã hội. Nhưng nếu một cú đánh tennis bị ví như tiếng súng, nếu một trận bóng trẻ bị hủy vì lo sợ tiếng reo hò, thì vai trò ấy còn lại bao nhiêu?
Tại sao một dự án 2 tỷ bảng – có khả năng tạo hàng ngàn việc làm, tái sinh cả một khu vực rộng lớn của Manchester – lại có thể bị đe dọa bởi một vài ý kiến phản đối đơn lẻ?
Câu trả lời nằm ở hệ thống. Ở Anh, quyền tham vấn cộng đồng được đặt lên rất cao. Đó là một phần của nền dân chủ. Nhưng khi quyền ấy bị lạm dụng, khi sự ích kỷ được ngụy trang bằng mĩ từ “bảo vệ môi trường” hay “duy trì cảnh quan”, thì xã hội phải trả giá bằng những cơ hội bị bỏ lỡ.
Man United đang đứng trước ngã ba đường. Họ có thể cải tạo sân cũ hoặc xây mới hoàn toàn. Nhưng dù chọn phương án nào, họ cũng phải đi qua “vùng đất của những người hàng xóm”, nơi một lá đơn có thể khiến kế hoạch trị giá tỷ bảng phải lùi lại hàng năm.
Khi bóng đá chuyên nghiệp bắt đầu gặp khó vì những con rái cá, những con dơi hay những người hàng xóm dễ nổi giận, thì chúng ta không chỉ đang nói về một dự án bị chậm tiến độ. Chúng ta đang nói về một hệ sinh thái thể thao bị bóp nghẹt bởi những quy chuẩn không hợp thời, bởi sự bảo thủ, và bởi việc quá dễ dàng để nói… “Không”.
Câu chuyện về Old Trafford không còn là chuyện riêng của Man United. Nó là biểu tượng cho sự giằng co giữa phát triển và bảo thủ, giữa tầm nhìn dài hạn và nỗi sợ ngắn hạn, giữa giấc mơ của hàng triệu người và sự khó chịu của vài cá nhân.
Phản đối có lý là cần thiết. Nhưng phản đối vì ích kỷ, vì không muốn mất tầm nhìn từ cửa sổ hay sợ… dơi mất chỗ ngủ, là lúc chúng ta phải đặt câu hỏi: liệu thể thao – và xã hội – đang bị dẫn dắt bởi điều gì?
Nếu không thay đổi, một ngày nào đó, chúng ta có thể phải nhìn lại những bản vẽ sân vận động đầy tham vọng và tự hỏi: điều gì đã ngăn chúng thành hiện thực? Và câu trả lời có thể rất đơn giản: một người hàng xóm không thích tiếng reo hò bên kia hàng rào.
Nguồn tin: Bongdalu
