Karel Poborský, biệt danh “Tàu tốc hành Séc”, là một trong những cầu thủ chạy cánh xuất sắc nhất lịch sử bóng đá Cộng hòa Séc.
Poborský nổi tiếng với bàn thắng lốp bóng kinh điển tại Euro 1996 và sự nghiệp lẫy lừng tại Manchester United, Benfica, Lazio, và đội tuyển quốc gia. Ông là biểu tượng của thế hệ vàng Séc cùng Pavel Nedvěd và Petr Čech, với 118 lần khoác áo đội tuyển, chỉ sau Čech.
Hành trình sự nghiệp
Khởi đầu tại Tiệp Khắc/Séc (1991-1996)
Karel Poborský, sinh ngày 30 tháng 3 năm 1972 tại Třeboň, Tiệp Khắc, bắt đầu sự nghiệp tại Dynamo České Budějovice, ra mắt ở Czechoslovak First League mùa 1991-92. Ông ghi 10 bàn trong 82 trận, trước khi chuyển đến Slavia Prague năm 1994, nơi ông tỏa sáng với 15 bàn trong 55 trận, giúp đội vô địch Czech First League 1995-96 và vào bán kết UEFA Cup. Phong độ tại Euro 1996, đặc biệt là bàn lốp bóng trước Bồ Đào Nha, đưa ông vào tầm ngắm của Liverpool và Lazio, nhưng ông chọn Manchester United với giá 3,5 triệu bảng vào tháng 6 năm 1996.
Manchester United (1996-1997)
Poborský ra mắt Manchester United tại FA Charity Shield 1996, thắng Newcastle 4-0, vào thay Nicky But. Mùa 1996-97, ông chơi 22/38 trận Premier League, ghi 3 bàn, góp phần giúp United vô địch và vào bán kết Champions League. Tuy nhiên, sự nổi lên của David Beckham khiến ông chỉ ra sân đá chính 6 lần mùa 1997-98, dẫn đến việc chuyển đến Benfica vào tháng 12 năm 1997 với phí không tiết lộ. Ông ra sân 40 trận, ghi 6 bàn cho United (FBref.com). FourFourTwo nhận xét rằng ông gặp khó khăn vì rào cản ngôn ngữ và văn hóa Anh, nhưng vẫn được đồng đội như Eric Cantona và Ryan Giggs quý mến.
Benfica (1997-2001)
Poborský ký hợp đồng 3,5 năm với Benfica dưới thời HLV Graeme Souness, nhanh chóng trở thành cầu thủ được yêu mến. Ông ghi 11 bàn trong 61 trận Primeira Liga, được bầu vào đội hình tiêu biểu giải đấu mùa 1998-99. O Jogo ca ngợi ông vì bàn lốp bóng tương tự Euro 1996 trước Porto, với Vítor Baía lại là nạn nhân. Tuy nhiên, ông không giành danh hiệu nào do Benfica sa sút, và rời CLB vào tháng 2 năm 2001 sau khi không được HLV mới Toni Oliveira trọng dụng .
Lazio (2001-2002)
Poborský gia nhập Lazio vào tháng 2 năm 2001 với giá 700.000 bảng, được Pavel Nedvěd giới thiệu. Ông ra mắt trước Udinese ngày 13 tháng 1 năm 2001, giúp Lazio thắng 4-3. Ông ghi bàn đầu tiên trước Verona ngày 25 tháng 2 năm 2001, và lập cú đúp trước Inter Milan ngày cuối mùa 2001-02, giúp Juventus vô địch Serie A. Ông ra sân 27 trận, ghi 4 bàn, nhưng không gia hạn hợp đồng vì lý do gia đình, từ chối lời mời từ AC Milan và Juventus. Corriere dello Sport xem ông là “ngọn gió Séc” tại Serie A.
Trở lại Séc (2002-2007)
Tháng 7 năm 2002, Poborský trở về Sparta Prague với tư cách tự do, trở thành cầu thủ được trả lương cao nhất Séc. Ông ghi 16 bàn trong 58 trận, giúp đội vô địch Czech First League 2002-03, 2004-05, và Cúp Quốc gia 2003-04 . Năm 2005, ông trở lại Dynamo České Budějovice, ghi 2 bàn và kiến tạo 1 lần trong trận đầu thắng Sigma Olomouc B 4-0. Ông giải nghệ ngày 28 tháng 5 năm 2007 sau trận thua Slavia Prague 2-1, với áo số 8 được Dynamo treo vĩnh viễn. Tổng cộng, ông ra sân 415 trận, ghi 95 bàn tại các CLB.
Đội tuyển Séc (1994-2006)
Poborský ra mắt đội tuyển Séc ngày 23 tháng 2 năm 1994 trước Thổ Nhĩ Kỳ, trận đầu tiên của Séc sau khi Tiệp Khắc tan rã. Ông tỏa sáng tại Euro 1996, kiến tạo cho Pavel Nedvěd trước Ý và ghi bàn lốp bóng trước Bồ Đào Nha, được bầu vào Đội hình tiêu biểu giải đấu. Ông ghi penalty trong loạt sút luân lưu thắng Pháp ở bán kết, nhưng Séc thua Đức 1-2 ở chung kết. Ông tham dự Euro 2000 (ghi 1 bàn penalty trước Pháp), Euro 2004 (4 kiến tạo, bán kết thua Hy Lạp), và World Cup 2006. Ông chơi 118 trận, ghi 8 bàn, đứng thứ hai về số lần khoác áo Séc sau Petr Čech (FBref.com). Ông giã từ đội tuyển sau World Cup 2006.
Phong cách thi đấu
Tốc độ và kỹ thuật
Poborský là cầu thủ chạy cánh phải với tốc độ bứt phá, trung bình 3,1 pha rê bóng thành công mỗi trận tại Premier League (Opta). The Guardian mô tả ông như “tàu tốc hành”, thường xuyên vượt qua hậu vệ bằng kỹ thuật và sự khéo léo. La Gazzetta dello Sport nhấn mạnh rằng ông mang “phong cách nghệ sĩ” tại Lazio, với những pha đi bóng táo bạo. Bàn lốp bóng trước Bồ Đào Nha tại Euro 1996, được UEFA bầu là bàn thắng cá nhân đẹp nhất giải, là biểu tượng cho kỹ thuật của ông.
Huyền thoại Eric Cantona ca ngợi: “Karel là cầu thủ kỹ thuật, luôn tạo ra điều bất ngờ”. HLV Dušan Uhrin khẳng định: “Poborský là mũi khoan cánh phải, không thể thay thế tại Euro 1996”. Thủ môn Vítor Baía thừa nhận: “Cú lốp bóng của Karel là khoảnh khắc tôi không bao giờ quên”.
Khả năng kiến tạo
Poborský giữ kỷ lục 8 kiến tạo tại các kỳ Euro, với 3 kiến tạo tại Euro 1996 và 4 tại Euro 2004. A Bola ca ngợi ông vì những quả tạt chính xác tại Benfica, với tỷ lệ chuyền bóng thành công 83% (Opta). Mladá fronta DNES ghi nhận ông thường xuyên tạo cơ hội cho Nedvěd và Baroš tại đội tuyển Séc. The Athletic nhận xét rằng ông là “người bị lịch sử lãng quên”, vì đóng góp thầm lặng phía sau các bàn thắng.
Đồng đội Pavel Nedvěd khẳng định: “Karel là người mở khóa hàng thủ đối phương bằng những đường chuyền”. HLV Dino Zoff cho rằng: “Poborský là cầu thủ sáng tạo, luôn mang lại cơ hội cho đồng đội”. Đàn em Gary Neville ca ngợi: “Karel rất khó kèm, anh ấy luôn tìm cách tạt bóng nguy hiểm”.
Tinh thần đồng đội
Poborský nổi bật với tinh thần cống hiến, sẵn sàng chơi ở đội dự bị tại Manchester United. O Jogo ghi nhận ông là “trái tim” của Benfica, luôn hỗ trợ João Pinto. Radio Prague nhấn mạnh rằng ông không bao giờ phàn nàn dù bị thay ra, như tại Euro 2004. The Guardian ca ngợi ông vì sự khiêm tốn, ngay cả khi bị Beckham chiếm vị trí.
Đồng đội Ryan Giggs nhận xét: “Karel là người đồng đội tuyệt vời, luôn đặt đội lên trên hết”. HLV Alex Ferguson khẳng định: “Poborský là cầu thủ chuyên nghiệp, làm việc không ngừng nghỉ”. Thủ môn Petr Čech ca ngợi: “Karel là hình mẫu, vừa tài năng vừa tận tụy”.
Hạn chế
The Athletic chỉ ra rằng Poborský thiếu sự ổn định tại Manchester United, với chỉ 6 bàn trong 40 trận (FBref.com). La Gazzetta dello Sport nhận xét rằng ông không đủ thể lực để thích nghi với nhịp độ Serie A. iDNES.cz lưu ý rằng ông đôi khi lạm dụng kỹ thuật, dẫn đến mất bóng. Rào cản ngôn ngữ tại Anh cũng khiến ông khó hòa nhập.
Đồng đội Paul Scholes cho rằng: “Karel rất tài năng, nhưng cần đơn giản hóa lối chơi ở Anh”. HLV Sven-Göran Eriksson cho rằng: “Poborský giỏi, nhưng cần mạnh mẽ hơn trong các pha tranh chấp”. Hậu vệ Lilian Thuram nhận xét: “Karel nguy hiểm, nhưng dễ bị khóa nếu bạn ép anh ấy vào góc”.
Di sản của Tàu tốc hành
Karel Poborský là huyền thoại bóng đá Séc, với 95 bàn trong 415 trận CLB và 8 bàn trong 118 trận đội tuyển (FBref.com). The Guardian nhấn mạnh rằng ông là biểu tượng của Euro 1996, truyền cảm hứng cho thế hệ sau như Tomáš Rosický. iDNES.cz ca ngợi ông vì mang tên tuổi Séc ra thế giới, đặc biệt tại Manchester United và Lazio. A Bola xem ông là một trong những ngoại binh xuất sắc của Benfica.
Sau giải nghệ, Poborský làm giám đốc kỹ thuật Liên đoàn Bóng đá Séc (2007-2009), chủ tịch Hiệp hội Cầu thủ Séc (2011-2013), và đồng sở hữu Dynamo České Budějovice. Năm 2016, ông chiến thắng bệnh nhiễm trùng não khiến ông suýt tử vong. Sau sự cố sức khỏe đó, Poborský cho biết ông cố gắng tận hưởng từng ngày với gia đình và bạn bè.
Nguồn: Bongdalu
