Juan Mata, biệt danh “Tiểu phù thủy”, là một trong những tiền vệ tấn công xuất sắc của bóng đá Tây Ban Nha và châu Âu.
Nổi bật với sự thông minh, kỹ thuật và khả năng sáng tạo, Mata đã để lại dấu ấn tại các CLB hàng đầu châu Âu và đội tuyển Tây Ban Nha.
Hành trình sự nghiệp
Real Oviedo và Real Madrid (2000-2007)
Juan Manuel Mata García, sinh ngày 28 tháng 4 năm 1988 tại Burgos, Tây Ban Nha, bắt đầu chơi bóng tại Real Oviedo năm 2000, nơi cha anh, Juan Manuel Mata Rodríguez, từng thi đấu. Năm 2003, anh gia nhập lò đào tạo La Fábrica của Real Madrid ở tuổi 15. Anh tiến bộ qua các đội trẻ, ghi 2 bàn tại giải trẻ quốc gia và 3 bàn ở Copa de Campeones mùa 2005-06, bao gồm bàn quyết định trong chung kết thắng Real Valladolid.
Năm 2006-07, Mata chơi cho Real Madrid Castilla ở Segunda División, ghi 9 bàn, là chân sút số hai của đội, dù đội xuống hạng. Do Real Madrid khi đó quá nhiều tài năng nên Mata không được gọi lên đội 1. Tháng 3 năm 2007, anh ký hợp đồng với Valencia, chính thức gia nhập ngày 30 tháng 6 năm 2007 .
Valencia (2007-2011)
Tại Valencia, Mata ra sân 174 trận, ghi 46 bàn, kiến tạo 52 lần. Anh vô địch Copa del Rey 2008, ghi bàn mở tỷ số trong chung kết thắng Getafe 3-1. Sky Sports nhận xét anh trở thành trụ cột dưới thời HLV Ronald Koeman, ra mắt Champions League trước Chelsea tháng 12 năm 2007. ESPN ghi nhận anh phối hợp ăn ý với David Villa và David Silva, giúp Valencia cạnh tranh với Real Madrid và Barcelona. Anh rời Valencia tháng 8 năm 2011 để gia nhập Chelsea với giá khoảng 28 triệu euro.
Chelsea (2011-2014)
Mata chơi 135 trận cho Chelsea, ghi 33 bàn, kiến tạo 58 lần. Anh giành Champions League 2012, FA Cup 2012, và Europa League 2013. ESPN nhấn mạnh mùa 2012-13, anh ghi 20 bàn, kiến tạo 35 lần dưới thời Rafa Benítez, được bầu vào Đội hình tiêu biểu Premier League. The Guardian ghi nhận anh là Cầu thủ xuất sắc nhất Chelsea do CĐV bầu chọn hai mùa liên tiếp (2011-12, 2012-13) Tuy nhiên, anh mất suất đá chính dưới thời José Mourinho và chuyển đến Manchester United tháng 1 năm 2014 với giá kỷ lục CLB 37,1 triệu bảng.
Manchester United (2014-2022)
Mata ra sân 285 trận cho United, ghi 51 bàn, kiến tạo 47 lần (FBref.com). Anh giành FA Cup 2016 (ghi bàn gỡ hòa trong chung kết thắng Crystal Palace 2-1), League Cup 2017, và Europa League 2017. Sky Sports ca ngợi bàn thắng solo vào lưới Liverpool tháng 3 năm 2015, được bầu là Bàn thắng đẹp nhất mùa của United. The Athletic ghi nhận anh ghi cú đúp trong trận hòa Leicester 2-2 ngày Boxing Day 2017 và bàn gỡ hòa từ đá phạt trước Juventus tại Champions League 2018. Anh rời United năm 2022 khi hết hợp đồng.
Galatasaray và Vissel Kobe (2022-2024)
Mata gia nhập Galatasaray tháng 9 năm 2022, chơi 18 trận, ghi 3 bàn, giúp đội vô địch Süper Lig 2022-23, danh hiệu giải VĐQG đầu tiên trong sự nghiệp. Tháng 9 năm 2023, anh ký hợp đồng với Vissel Kobe tại J1 League, chơi 1 trận với 10 phút ra sân do thể lực sa sút và lối chơi không phù hợp. Anh rời Vissel Kobe tháng 1 năm 2024.
Western Sydney Wanderers (2024-nay)
Mata ký hợp đồng với Western Sydney Wanderers tại A-League Men tháng 9 năm 2024, hợp đồng đến tháng 6 năm 2025. ESPN ghi nhận anh ra mắt ngày 12 tháng 10 năm 2024 trước Sydney FC. Tính đến tháng 6 năm 2025, anh vẫn thi đấu, với giá trị thị trường khoảng 400.000 euro (Transfermarkt). The Athletic nhận xét anh mang đẳng cấp thế giới đến giải đấu Australia.
Đội tuyển Tây Ban Nha (2009-2016)
Mata ra mắt Tây Ban Nha ngày 28 tháng 3 năm 2009 trước Thổ Nhĩ Kỳ, chơi 41 trận, ghi 10 bàn. Anh là thành viên trong đội hình giành World Cup 2010, dù chỉ dự bị. Tại EURO 2012, anh ghi bàn thứ tư trong chung kết thắng Italia 4-0. MLSsoccer.com nhấn mạnh anh là Cầu thủ xuất sắc nhất giải U21 châu Âu 2011, giúp Tây Ban Nha vô địch. Anh giã từ đội tuyển năm 2016.
Phong cách thi đấu
Sáng tạo và kiến tạo
Mata được The Guardian mô tả là “tiểu phù thủy” nhờ tầm nhìn và khả năng chuyền bóng. Anh có trung bình 2,1 đường chuyền tạo cơ hội mỗi trận tại Chelsea mùa 2012-13 (Opta). Sport ca ngợi anh tại Valencia, nơi anh kiến tạo 52 lần trong 174 trận. ESPN nhấn mạnh bàn kiến tạo cho Branislav Ivanović từ quả phạt góc trong chung kết Europa League 2013.
Tiền đạo Wayne Rooney ca ngợi: “Mata có nhãn quan tuyệt vời, luôn tìm ra đồng đội”. HLV André Villas-Boas khẳng định: “Mata là nghệ sĩ, làm chủ không gian hẹp”. Tiền vệ Andrea Pirlo cho rằng: “Mata nhỏ con nhưng thông minh, rất khó kèm”.
Kỹ thuật và dứt điểm
Mata sở hữu kỹ thuật điêu luyện, với tỷ lệ chuyền chính xác 87% tại United (FBref.com). The Guardian ca ngợi bàn vào lưới Liverpool năm 2015, biểu tượng của sự tinh tế. MLSsoccer.com nhận xét anh hiệu quả ở vị trí số 10, nhưng cũng chơi tốt ở cánh.
Tiền vệ Bruno Fernandes ví von: “Mata kiểm soát bóng như dính vào chân”. HLV Rafa Benítez ca ngợi: “Mata có kỹ thuật và quyết định đúng thời điểm”. Tiền vệ Xavi đánh giá: “Mata mang phong cách tiki-taka vào Premier League”.
Tư duy chiến thuật
Mata nổi bật với trí thông minh chiến thuật, trung bình 1,3 pha cắt bóng mỗi trận tại Valencia (Opta). The Athletic nhận xét anh đọc trận đấu tốt, thường xuyên tạo cơ hội từ không gian hẹp. Sport nhấn mạnh anh thích nghi với nhiều vai trò, từ số 10 đến cánh phải tại United.
Tiền vệ David Silva khẳng định: “Mata hiểu trận đấu như một HLV”. Còn HLV Louis van Gaal cho rằng: “Mata là bộ não của hàng tiền vệ”. Thủ môn Gianluigi Buffon nhận xét: “Mata nguy hiểm vì anh ấy luôn suy nghĩ rất nhanh”.
Hạn chế
The Guardian chỉ ra rằng Mata thiếu tốc độ, khiến anh khó bứt phá ở cánh. Sport nhận xét anh giảm hiệu quả khi phải phòng ngự liên tục. ESPN lưu ý thể lực hạn chế, với chỉ 0,6 pha rê bóng thành công mỗi trận tại United mùa 2020-21 (FBref.com). Daily Mail cho rằng anh mất suất đá chính tại Chelsea do không phù hợp với lối chơi pressing của Mourinho.
Tiền vệ Paul Pogba cho rằng: “Mata giỏi sáng tạo, nhưng cần đồng đội nhanh hơn hỗ trợ”. HLV José Mourinho từng tiết lộ: “Mata tài năng, nhưng tôi cần tốc độ ở cánh”. Hậu vệ Giorgio Chiellini mổ xẻ: “Mata dễ bị khóa nếu bạn áp sát sớm”.
Di sản của phù thủy nhỏ
Juan Mata là biểu tượng của bóng đá sáng tạo, với hơn 600 trận đấu chuyên nghiệp, 180 bàn thắng và 200 kiến tạo (FBref.com). The Guardian gọi anh là “nghệ sĩ sân cỏ”, Sport nhận xét anh tái định nghĩa vai trò số 10 tại Chelsea, nơi anh là linh hồn tấn công. ESPN nhấn mạnh anh là cầu thủ Tây Ban Nha hiếm hoi thành công tại Premier League, mang phong cách tiki-taka đến Anh.
Ngoài sân cỏ, Mata sáng lập tổ chức từ thiện Common Goal năm 2017, kêu gọi cầu thủ đóng góp 1% lương để hỗ trợ giáo dục và bóng đá cộng đồng. Daily Mail ghi nhận anh là hình mẫu về sự khiêm tốn, được CĐV Chelsea, United và Valencia yêu mến. The Athletic tóm gọn: “Mata không chỉ là cầu thủ, mà là biểu tượng của bóng đá đẹp và nhân văn“.
Nguồn: Bongdalu
