Trong sân khấu hoành tráng của bóng đá hiện đại, ánh đèn sân khấu luôn ưu ái các cầu thủ, huấn luyện viên và những ông chủ giàu có. Họ là tâm điểm của mọi câu chuyện, là nhân vật chính trong các vở kịch chuyển nhượng kịch tính.
Nhưng đằng sau bức màn nhung đó, một quyền lực mới đã trỗi dậy, một vai trò ngày càng định hình sâu sắc vận mệnh của các câu lạc bộ: Giám đốc thể thao. Họ là ai, và vì sao vị trí này đã trở thành “bộ não” không thể thiếu của mọi câu lạc bộ hàng đầu thế giới?
Kiến trúc sư trưởng của tầm nhìn vĩ đại
Không còn là một chức danh xa lạ, vị trí này giờ đây đã trở thành một phần không thể thiếu trong bộ máy vận hành của các câu lạc bộ hàng đầu. Con đường để trở thành một giám đốc thể thao không hề đơn nhất. Dựa trên phân tích của Traits Insights về hơn 300 chuyên gia tại châu Âu, có thể phác họa 4 chân dung chính.
Chiến lược gia (The Manager): Đây là những người đứng đầu chiến lược thể thao tổng thể, có tầm nhìn bao quát từ đào tạo, tuyển trạch đến khoa học thể thao. Họ thường là những người có nền tảng huấn luyện sâu rộng, có khả năng xây dựng một triết lý đồng bộ cho toàn CLB.
Nhà tuyển dụng dựa trên dữ liệu (The Recruiter): Chuyên gia trong việc tìm kiếm và chiêu mộ những “viên ngọc thô” phù hợp với triết lý của CLB. Họ là bậc thầy của phân tích dữ liệu, biến những con số khô khan thành các quyết định chuyển nhượng thông minh, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
Cựu cầu thủ (The ex-Player): Những người tận dụng kinh nghiệm và uy tín khi còn thi đấu để chuyển sang vai trò điều hành. Các ví dụ điển hình là Richard Hughes tại Liverpool, Mark Noble tại West Ham hay Dougie Freedman tại Crystal Palace. Lợi thế của họ là sự am hiểu sâu sắc về văn hóa phòng thay đồ và có được sự tôn trọng từ các cầu thủ.
Nhà điều hành (The Executive): Những chuyên gia về mặt kinh doanh trong bóng đá. Họ xuất sắc trong việc đàm phán hợp đồng, quản trị nhân sự và đảm bảo sự cân bằng tài chính cho CLB, một yếu tố ngày càng quan trọng trong kỷ nguyên của Luật công bằng tài chính.
Sự phức tạp của vai trò này thể hiện qua vô số chức danh khác nhau như ‘director of football’, ‘sporting director’, hay ‘chief football officer’. Dù tên gọi có khác nhau, bản chất công việc vẫn là tạo ra một cấu trúc bền vững, giảm thiểu sự hỗn loạn khi có sự thay đổi trên băng ghế chỉ đạo và đảm bảo các quyết định được đưa ra vì lợi ích dài hạn của câu lạc bộ.
Mô hình này được thể hiện rõ nét ở Đức, nơi có sự phân chia rạch ròi giữa các vai trò để tạo ra sự chuyên môn hóa cao độ. Tại Premier League, Brentford là một ví dụ điển hình với giám đốc bóng đá tập trung vào quản lý đội hình và hợp đồng, trong khi giám đốc kỹ thuật lãnh đạo công tác tuyển trạch.
Sự phổ biến của vị trí này ngày càng tăng, với 19/20 câu lạc bộ Premier League mùa trước sở hữu ít nhất một giám đốc thể thao, một minh chứng cho thấy các đội bóng ngày càng nhận thức được tầm quan trọng của việc có một người lèo lái chiến lược tổng thể. Họ chính là người giữ gìn văn hóa câu lạc bộ, đảm bảo các mục tiêu trước mắt, trung hạn và dài hạn đều được quan tâm một cách công bằng.
Chân dung, thước đo và dấu ấn thực tiễn
Con đường để trở thành một giám đốc thể thao không hề đơn nhất. Có thể phác họa bốn chân dung nghề nghiệp chính. Họ là những chiến lược gia có tầm nhìn bao quát toàn bộ hoạt động thể thao, những chuyên gia tuyển dụng dựa vào phân tích dữ liệu để tìm ra các “viên ngọc thô”.
Đó có thể những cựu cầu thủ tận dụng kinh nghiệm và uy tín trên sân cỏ, và những nhà điều hành chuyên về kinh doanh, đàm phán hợp đồng. Bên cạnh đó, nhiều người cũng thăng tiến từ vị trí giám đốc học viện, mang theo kỹ năng quản lý và phát triển con người lên cấp độ cao nhất.
Thành công của một giám đốc thể thao không thể chỉ được đong đếm bằng số lượng danh hiệu. Đó là một thước đo quá ngắn hạn và phiến diện. Một giám đốc thể thao xuất sắc được đánh giá qua khả năng xây dựng một nền tảng bền vững: một văn hóa câu lạc bộ lành mạnh, sự ổn định về tài chính, và một cấu trúc phát triển cầu thủ có chiều sâu.
Tại Hamburg, Jonas Boldt đã vực dậy một đội bóng đang gặp khó khăn bằng cách tập trung vào sức khỏe tài chính và khôi phục bản sắc, giúp câu lạc bộ có lãi lần đầu sau 12 năm.
Tầm quan trọng của vị trí này được thể hiện rõ nhất qua những câu chuyện thành bại của các ông lớn. Liverpool, sau giai đoạn chuyển giao, đã bổ nhiệm Richard Hughes để đảm bảo sự ổn định và giải quyết bài toán hợp đồng của các trụ cột.
Ngược lại, sự hỗn loạn tại Manchester United trong nhiều năm, với những thay đổi liên tục ở vị trí này, đã cho thấy hậu quả của việc thiếu một định hướng chiến lược nhất quán. Trong khi đó, Arsenal đang đặt kỳ vọng vào Andrea Berta, người có kinh nghiệm dày dạn từ Atletico Madrid, để đưa câu lạc bộ lên một tầm cao mới.
Trong thế giới bóng đá hiện đại, nơi mỗi quyết định có thể trị giá hàng trăm triệu euro, giám đốc thể thao không chỉ ký hợp đồng. Họ xây dựng văn hóa, thiết lập hệ thống và tạo ra nền tảng cho mọi thành công.
Trận đấu mỗi cuối tuần chỉ là đỉnh của tảng băng trôi, còn phần chìm khổng lồ phía dưới, chính là thành quả từ những toan tính chiến lược và tầm nhìn dài hạn của những “kiến trúc sư thầm lặng” này.
Nguồn tin: Bongdalu
