Dietmar “Didi” Hamann, được mệnh danh là “người hùng thầm lặng” của Liverpool, là một tiền vệ phòng ngự xuất sắc giữa hai thiên niên kỷ.
Với sự ổn định, thông minh chiến thuật, và khả năng sút xa, Hamann đã để lại dấu ấn tại Bayern Munich, Newcastle United, Liverpool, Manchester City, và đội tuyển Đức.
Hành trình sự nghiệp
Khởi đầu tại Bayern Munich (1993-1998)
Dietmar Johann Wolfgang Hamann, sinh ngày 27 tháng 8 năm 1973 tại Waldsassen, Đức, bắt đầu sự nghiệp tại FC Wacker München năm 1978, gia nhập học viện Bayern Munich năm 1989 ở tuổi 16. Ông ra mắt đội một Bayern ngày 6 tháng 10 năm 1993 trước Nürnberg, thắng 5-0.
Hamann chơi 143 trận, ghi 10 bàn, kiến tạo 12 lần, giành 2 Bundesliga (1993-94, 1996-97), DFB-Pokal 1998, và UEFA Cup 1996. Ban đầu là cầu thủ dự bị, ông trở thành tiền vệ phòng ngự chủ lực dưới thời Giovanni Trapattoni mùa 1996-97, chơi 23 trận. Kicker ca ngợi ông là “tài năng trẻ triển vọng” của Bayern. Ông chuyển đến Newcastle United ngày 7 tháng 8 năm 1998 với giá 5,5 triệu bảng sau World Cup 1998.
Newcastle United (1998-1999)
Hamann gia nhập Newcastle United, ra mắt trước Charlton Athletic ngày 15 tháng 8 năm 1998, hòa 0-0. Ông chơi 31 trận, ghi 5 bàn, kiến tạo 3 lần tại Premier League, giúp Newcastle vào chung kết FA Cup 1999, dù thua Manchester United 0-2. The Independent nhận xét rằng ông là “trụ cột” trong lối chơi của HLV Kenny Dalglish. Ông chuyển đến Liverpool ngày 22 tháng 7 năm 1999 với giá 8 triệu bảng, được HLV Gérard Houllier đánh giá cao vì sự ổn định.
Liverpool (1999-2006)
Hamann ra mắt Liverpool trước Sheffield Wednesday ngày 7 tháng 8 năm 1999, thắng 2-1. Ông chơi 283 trận, ghi 11 bàn, kiến tạo 18 lần, giành FA Cup 2001, UEFA Cup 2001, 2 League Cup (2001, 2003), UEFA Super Cup 2001, và UEFA Champions League 2004-05. Ông vào sân từ băng ghế dự bị trong trận chung kết Champions League 2005 trước AC Milan, giúp Liverpool lội ngược dòng từ 0-3 để thắng 3-2 trên penalty, với pha sút 11 mét thành công. The Guardian gọi ông là “người hùng thầm lặng” ở Istanbul. Sky Sports ca ngợi ông vì “vai trò then chốt” trong kỷ nguyên thành công của Liverpool. Ông rời đội năm 2006 để gia nhập Manchester City.
Manchester City (2006-2009)
Hamann gia nhập Manchester City ngày 12 tháng 7 năm 2006, ra mắt trước Chelsea ngày 20 tháng 8, thua 0-3. Ông chơi 71 trận, ghi 1 bàn, kiến tạo 5 lần tại Premier League. ESPN nhận xét rằng ông mang “kinh nghiệm” đến hàng tiền vệ City. Ông rời đội năm 2009 sau khi hợp đồng hết hạn. Ông chơi 1 trận cho MK Dons năm 2010 trước khi giải nghệ.
Đội tuyển Đức (1997-2005)
Hamann ra mắt đội tuyển Đức ngày 15 tháng 11 năm 1997 trước Nam Phi, thắng 3-0. Ông chơi 59 trận, ghi 5 bàn, tham dự World Cup 1998, 2002 (á quân), và Euro 2000, 2004. Ông ghi bàn trong trận thắng Ả Rập Xê Út 8-0 tại World Cup 2002. Bild ca ngợi ông là “bức tường thép” của Đức. Ông giã từ đội tuyển sau Euro 2004, dù được gọi lại năm 2005 nhưng không tham dự World Cup 2006.
Phong cách thi đấu
Thông minh chiến thuật
Hamann nổi bật với khả năng đọc trận đấu và định vị, với trung bình 2,4 pha đánh chặn/trận tại Premier League. The Athletic mô tả ông là “bộ não” ở tuyến giữa Liverpool, đặc biệt trong trận chung kết Champions League 2005, khi ông vô hiệu hóa Kaka sau khi vào sân. Ông thường chơi ở vị trí tiền vệ phòng ngự, tổ chức lối chơi và cắt đứt các đợt tấn công đối phương. Kicker nhận xét rằng ông là “mỏ neo” lý tưởng cho Bayern và Liverpool.
Đồng đội Steven Gerrard sau này bình luận: “Anh ấy là người thông minh nhất tôi từng chơi cùng, luôn biết phải làm gì”. HLV Gérard Houllier cho biết: “Cậu ấy là trái tim của đội, luôn kiểm soát trận đấu”. Tiền vệ Paul Scholes thừa nhận: “Anh ấy đọc trận đấu quá tốt, rất khó vượt qua”.
Khả năng sút xa
Hamann sở hữu những cú sút xa uy lực, ghi 11 bàn tại Liverpool, bao gồm bàn thắng từ cự ly 30 mét trước Manchester United năm 2000. Ông đạt tỷ lệ chuyền bóng chính xác 86% tại Premier League. Bleacher Report ca ngợi ông vì “những cú sút như búa bổ”. Sky Sports nhấn mạnh rằng ông “luôn tạo bất ngờ từ tuyến hai”.
Đồng đội Jamie Carragher nhận xét: “Anh ấy có những cú sút xa khiến thủ môn bó tay”. HLV Ottmar Hitzfeld hồi 1998 cho biết: “Cậu ấy sút xa chính xác, là vũ khí bí mật của chúng tôi”. Tiền vệ Frank Lampard từng bày tỏ thán phục: “Anh ấy có thể ghi bàn từ bất cứ đâu, thật đáng sợ”.
Tính kỷ luật và ổn định
Hamann được biết đến với sự kỷ luật, nhận chỉ 27 thẻ vàng trong 283 trận tại Liverpool. ESPN nhận xét rằng ông “giữ bình tĩnh” trong những trận đấu căng thẳng, như trận chung kết Istanbul 2005. Ông hiếm khi chấn thương, chơi hơn 30 trận mỗi mùa từ 1999 đến 2004. The Guardian ca ngợi ông vì “sự ổn định đáng kinh ngạc” trong vai trò tiền vệ phòng ngự.
Đồng đội Michael Owen chia sẻ: “Anh ấy là người đáng tin cậy, luôn làm đúng nhiệm vụ”. HLV Rafa Benitez nhận xét: “Cậu ấy mang lại sự cân bằng, không bao giờ để đội mất kiểm soát”. Roy Keane khi làm bình luận viên cũng ca ngợi: “Anh ấy kỷ luật, luôn làm khó hàng tiền vệ chúng tôi”.
Hạn chế
The Guardian chỉ ra rằng Hamann thiếu tốc độ, khiến ông khó theo kịp các tiền vệ công nhanh nhẹn như Ryan Giggs. Kicker nhận xét rằng ông “không phải mẫu cầu thủ sáng tạo”, với chỉ 18 kiến tạo tại Liverpool. Ông cũng bị chỉ trích vì phong độ kém tại Euro 2000, khi Đức bị loại ở vòng bảng. ESPN lưu ý rằng ông hiếm khi thâm nhập vòng cấm ghi bàn, hạn chế ảnh hưởng ở mặt tấn công.
Alan Shearer khi là bình luận viên từng nói: “Anh ấy xuất sắc ở phòng ngự, nhưng không phải người kiến tạo tốt”. HLV Rudi Voller từng cho rằng: “Cậu ấy cần người hỗ trợ để đối phó với các cầu thủ nhanh”. Hậu vệ Gary Neville đánh giá: “Anh ấy mạnh ở phòng ngự, nhưng dễ bị vượt qua nếu tăng tốc”.
Di sản của quý ngài ổn định
Dietmar Hamann là huyền thoại của Liverpool và bóng đá Đức, với 528 trận CLB, 27 bàn, 38 kiến tạo, và 59 trận đội tuyển Đức, 5 bàn. Ông được bầu vào Đội hình tiêu biểu World Cup 2002 và được CĐV Liverpool yêu mến vì vai trò ở Istanbul 2005. Sau giải nghệ, ông làm bình luận viên cho Sky Sports, BBC, và RTÉ, đồng thời làm HLV tại Stockport County năm 2011. The Guardian nhấn mạnh rằng ông là “biểu tượng của sự ổn định” tại Liverpool. Bleacher Report viết: “Dietmar Hamann, với sự thông minh và kỷ luật, là mỏ neo định hình kỷ nguyên vàng của Liverpool”.
Dù vậy, Hamann ngoài đời lại có cuộc sống khá sóng gió. Ông từng công khai thừa nhận mình đã trải qua giai đoạn nghiện cờ bạc và lạm dụng rượu bia. Ông từng tiết lộ đã mất tới 288.000 bảng Anh chỉ trong một lần cá cược. Việc đánh bạc, uống rượu quá mức là cách ông đối phó với những khó khăn trong cuộc sống, đặc biệt là khi hôn nhân đổ vỡ. Ông từng bị kết tội lái xe trong tình trạng say xỉn vào khoảng năm 2008-2009.
Nguồn: Bongdalu
