Trong thế giới bóng đá, nơi ánh đèn sân khấu rực rỡ thường che khuất những góc tối tâm lý, câu chuyện về Robert Enke là một vết thương sâu khó lành. Anh không chỉ là một thủ môn xuất sắc, từng bắt chính cho đội tuyển Đức, mà còn là một con người tử tế, khiêm nhường và nhạy cảm. Nhưng đằng sau dáng vẻ điềm tĩnh và nụ cười nhẹ trên sân cỏ ấy là một tâm hồn đang giằng xé bởi những cơn sóng ngầm của bệnh trầm cảm.
Cái chết đột ngột của Enke vào ngày 10/11/2009 không chỉ làm rúng động bóng đá Đức mà còn kéo theo một làn sóng thức tỉnh về vấn đề sức khỏe tâm thần trong thể thao đỉnh cao – nơi sự mạnh mẽ được xem là mặc định, còn yếu đuối lại bị xem thường.
Bước ra châu Âu và những năm tháng đơn độc
Robert Enke sinh ngày 24/8/1977 tại Jena, Đông Đức. Ngay từ nhỏ, cậu bé Robert đã thể hiện năng khiếu bắt gôn vượt trội. Anh gia nhập lò đào tạo của Carl Zeiss Jena và có trận ra mắt chuyên nghiệp vào năm 1995 khi mới 18 tuổi. Khả năng phản xạ tuyệt vời, sự bình tĩnh và tinh thần thi đấu kiên cường nhanh chóng đưa Enke lọt vào mắt xanh của những đội bóng lớn.
Chỉ một năm sau, anh được Borussia Mönchengladbach chiêu mộ, nhưng phải tới mùa 1998/99, Enke mới có cơ hội thể hiện khi bắt chính ở Bundesliga. Dù Mönchengladbach xuống hạng năm đó, tài năng của Enke đã được công nhận rộng rãi. Và một bước ngoặt lớn đến với sự nghiệp của anh: chuyển đến Benfica, dưới trướng huấn luyện viên Jupp Heynckes.

Ở Benfica, Robert Enke thực sự tỏa sáng. Dù đội bóng Bồ Đào Nha không còn ở đỉnh cao, Enke vẫn giữ sạch lưới trong nhiều trận đấu và nhanh chóng trở thành đội trưởng – một điều hiếm thấy với một cầu thủ nước ngoài. Anh là thủ môn hàng đầu của giải VĐQG Bồ Đào Nha trong hai mùa liên tiếp.
Mùa hè năm 2002, giấc mơ vươn tới đỉnh cao của bóng đá châu Âu tưởng chừng đã thành hiện thực khi Enke được Barcelona chiêu mộ. Nhưng đó lại là giai đoạn đen tối của sự nghiệp. Ở Camp Nou, Enke chỉ có đúng một trận đấu chính thức – một thảm họa khi Barca thua 0-3 trước đội hạng dưới Novelda ở Cúp Nhà Vua. Sai lầm của hàng phòng ngự khiến Enke trở thành “vật tế thần”. Anh bị cô lập, không còn được tin tưởng và phải chịu áp lực khủng khiếp từ truyền thông.
Năm 2003, Enke được đem cho mượn đến Fenerbahçe, nhưng chỉ sau một trận thua 0-3, anh bị CĐV la ó, ném chai lọ xuống sân. Anh bỏ CLB chỉ sau 1 tuần. Những gì diễn ra ở Barcelona và Thổ Nhĩ Kỳ là bước khởi đầu cho một chuỗi trượt dài trong tâm lý của Enke.
Ánh sáng hồi sinh trong màu áo Hannover 96
Sau quãng thời gian u tối, Robert Enke quyết định trở về Đức năm 2004, đầu quân cho Hannover 96. Đây là lựa chọn bất ngờ khi nhiều người cho rằng anh vẫn đủ khả năng chơi cho các CLB lớn hơn. Nhưng Enke chọn Hannover vì sự yên bình, sự tin tưởng mà CLB dành cho anh và khát khao được làm lại từ đầu.
Tại Hannover, Enke dần tìm lại phong độ đỉnh cao. Anh được bầu làm đội trưởng, trở thành thủ lĩnh tinh thần, trụ cột không thể thay thế của đội bóng. Những pha cứu thua xuất thần, những trận giữ sạch lưới liên tiếp giúp Enke được đánh giá là thủ môn xuất sắc nhất Bundesliga mùa 2006/07.
Năm 2007, anh trở lại đội tuyển quốc gia sau 10 năm. Đến năm 2008, khi Jens Lehmann từ giã ĐT Đức sau EURO, Enke được kỳ vọng sẽ là thủ môn số một của “Die Mannschaft” hướng đến World Cup 2010. Anh có những trận đấu ấn tượng trước Nga, Azerbaijan và Na Uy ở vòng loại. Enke – sau bao năm lưu lạc – cuối cùng cũng chạm tay tới đỉnh cao.
Nỗi đau không tên và bi kịch đằng sau ánh hào quang
Ít ai biết rằng, trong khi sự nghiệp đang hồi sinh, Enke lại phải chịu một cú sốc khủng khiếp trong cuộc sống cá nhân. Năm 2006, cô con gái duy nhất của anh, Lara, qua đời ở tuổi 2 vì bệnh tim bẩm sinh.
Sự mất mát ấy gần như đánh sụp tinh thần của Enke. Dù vẫn xuất hiện trên sân với vẻ ngoài điềm tĩnh, bên trong anh là một cơn bão tâm lý. Anh giấu nhẹm bệnh trầm cảm, sợ rằng nếu nói ra, anh sẽ mất vị trí ở đội tuyển, bị Hannover 96 loại bỏ, và tệ hơn, sẽ không thể nhận nuôi đứa con gái thứ hai mà vợ chồng anh đang chờ thủ tục.
Enke đã từng nhập viện bí mật để điều trị tâm lý. Anh dùng thuốc chống trầm cảm và được vợ – Teresa Enke – sát cánh động viên. Nhưng căn bệnh này không thể đo lường bằng chỉ số y học. Nó lặng lẽ, dai dẳng, và đôi khi chiến thắng mà không cần báo trước.

Vào ngày 10 tháng 11 năm 2009, cả nước Đức bàng hoàng khi biết tin Robert Enke qua đời. Anh bị tàu hỏa đâm trúng tại một đường ray gần Neustadt am Rübenberge. Cảnh sát xác nhận đó là một vụ tự sát.
Robert Enke ra đi ở tuổi 32 – khi sự nghiệp đang nở rộ, khi World Cup 2010 chỉ còn 7 tháng nữa. Toàn bộ đội tuyển Đức sốc nặng. Oliver Bierhoff nghẹn ngào nói trong buổi họp báo: “Chúng tôi không chỉ mất một thủ môn giỏi, mà mất một người bạn, một con người tuyệt vời.”
Tang lễ của Enke tại sân vận động Hannover thu hút hơn 40.000 người – một trong những lễ tiễn biệt lớn nhất dành cho một cầu thủ ở Đức. Những đồng đội như Lahm, Ballack, Mertesacker không giấu nổi nước mắt. Cả nước Đức như lặng đi trong một khoảnh khắc.
Thức tỉnh một thế giới thờ ơ với sức khỏe tâm thần
Cái chết của Robert Enke tạo nên một làn sóng thay đổi trong bóng đá Đức. Lần đầu tiên, các Liên đoàn, CLB và cầu thủ công khai thảo luận về bệnh trầm cảm – thứ từng bị xem là “điểm yếu” không thể chấp nhận trong môi trường thể thao đỉnh cao.
Quỹ Robert Enke Foundation được thành lập bởi vợ anh, Teresa Enke, với mục tiêu hỗ trợ những người mắc bệnh trầm cảm, đặc biệt trong môi trường thể thao. Teresa trở thành gương mặt truyền cảm hứng trong cuộc chiến nâng cao nhận thức cộng đồng về sức khỏe tâm thần.
Ngày nay, nhiều cầu thủ dũng cảm chia sẻ trải nghiệm tâm lý của họ, từ Andre Gomes (Everton) đến Benjamin Pavard (Bayern Munich). Tất cả đều bắt đầu từ cú sốc mang tên Robert Enke.
Robert Enke không giành được World Cup, không giành được Champions League, nhưng anh để lại một di sản nhân văn vượt xa danh hiệu: sự quan tâm tới con người, sự tử tế và nhạy cảm giữa một thế giới bóng đá ngày càng lạnh lùng, khốc liệt.
Anh là biểu tượng của những ai từng chiến đấu thầm lặng với bóng tối trong tâm hồn. Anh nhắc nhở rằng, đằng sau mỗi nụ cười, mỗi màn trình diễn chói sáng trên sân, có thể là một cuộc chiến âm thầm trong lòng người.
Robert Enke, người gác đền tài hoa nhưng yểu mệnh, sẽ mãi mãi sống trong ký ức của những người yêu bóng đá – không chỉ vì anh từng cứu thua cho đội nhà, mà vì anh đã đánh đổi chính mình để xã hội biết lắng nghe hơn, cảm thông hơn, và nhân văn hơn.
Nguồn tin: Bongdalu