Ngày 22/5/2010, Inter Milan đánh bại Bayern Munich 2-0 trong trận chung kết UEFA Champions League trên sân Santiago Bernabéu để hoàn tất cú ăn ba lịch sử. Đó là đỉnh cao vinh quang của bóng đá Italy ở cấp độ CLB kể từ sau thời hoàng kim của AC Milan và Juventus.
Jose Mourinho, Diego Milito, Javier Zanetti… trở thành những cái tên bất tử. Từ đó đến nay, đã 15 năm trôi qua, Serie A vẫn chưa thể có thêm một nhà vô địch Champions League nào – dù đã có 4 lần các đại diện của Italy lọt vào chung kết. Vấn đề nằm ở đâu?
Tụt hậu tài chính – Cội rễ của mọi vấn đề
Sau cuộc khủng hoảng kinh tế châu Âu 2008 và những sai lầm trong quản lý thể thao, Serie A bắt đầu tụt lại về mặt tài chính so với Premier League, Bundesliga hay La Liga. Trong khi Ngoại hạng Anh được hưởng lợi từ bản quyền truyền hình bùng nổ, bóng đá Italy bị kìm hãm bởi cơ cấu phân phối không công bằng, sân vận động cũ kỹ, và nạn hooligan.
Kết quả là các CLB lớn như Milan, Inter hay Roma đều phải thắt lưng buộc bụng. Juventus là đội duy nhất có nguồn tài chính ổn định nhờ tập đoàn Agnelli, nhưng cũng không thể vung tiền như các ông lớn Anh hay PSG.
Việc không thể giữ chân những ngôi sao hàng đầu cũng khiến Serie A mất dần sức hút. Các cầu thủ tài năng như Paul Pogba, Jorginho, Achraf Hakimi, Romelu Lukaku (giai đoạn đỉnh cao), hay Khvicha Kvaratskhelia (nếu rời đi hè 2025) đều bị các đại gia châu Âu “rút ruột”.
Một trong những lý do chính khiến Serie A không thể vươn mình là sự lỗi thời trong cách vận hành mô hình bóng đá chuyên nghiệp. Trong khi các CLB Anh chuyển sang mô hình sở hữu tư nhân nước ngoài với chiến lược thương mại mạnh mẽ, thì phần lớn đội bóng Italy vẫn bị kiểm soát bởi các gia đình hoặc tập đoàn truyền thống, vận hành theo kiểu “quý tộc cũ”.
Sự thiếu chuyên nghiệp trong cách điều hành dẫn đến hệ quả rõ rệt: không cải thiện được sân vận động, cơ sở vật chất, trải nghiệm người hâm mộ và các nguồn thu ngoài bóng đá. Ngoại trừ Juventus với sân Allianz được xây mới năm 2011, phần lớn các sân vận động ở Italy đều cũ kỹ và thuộc sở hữu nhà nước, khiến CLB không thể tối ưu hóa doanh thu.
Nếu nhìn vào 4 trận chung kết gần nhất, có thể thấy các đại diện Serie A đều thua vì chiều sâu và chất lượng đội hình thua kém đối thủ. Juventus 2015 và 2017 tuy có Buffon, Chiellini, Bonucci, nhưng tuyến giữa và hàng công không thể so bì với Messi – Neymar – Suárez hay Ronaldo – Benzema- Bale.
Inter 2023 sở hữu hàng thủ tốt nhưng hàng công khiêm tốn với Dzeko 37 tuổi và Lukaku phong độ trồi sụt. 2 năm sau, “Nerazzurri” tiếp tục bị vùi dập bởi một PSG với dàn sao trẻ trung, tài năng. Thậm chí, Inter còn trở thành CLB đầu tiên để thua đến 5 bàn ở một trận chung kết.
Trong bóng đá hiện đại, sự khác biệt được quyết định bởi những siêu sao mang tính định đoạt. Serie A, đáng tiếc, không còn là nơi tập hợp của những Ronaldo, Kaka, Totti hay Del Piero như xưa.
Thiếu bản lĩnh và kinh nghiệm đỉnh cao
Một yếu tố khó lượng hóa nhưng cực kỳ quan trọng: bản lĩnh trong các trận cầu lớn. Các CLB Serie A thường thi đấu tốt đến vòng knock-out nhưng lộ ra sự thiếu sắc bén trong những thời khắc quyết định. Juventus từng dẫn trước Real Madrid 1-0 ở chung kết 2017, nhưng để thua ngược với tỷ số đậm 1-4. Inter chơi ngang ngửa Man City năm 2023 nhưng lại bỏ lỡ 2-3 cơ hội ngon ăn, trong khi Man City chỉ cần một khoảnh khắc để trừng phạt.
AC Milan 2025 thậm chí là đội ghi bàn trước nhờ Rafael Leão, nhưng rồi lại gục ngã vì sự non nớt của hàng thủ trong hiệp hai. Kinh nghiệm ở cấp độ này không đến từ vài trận thắng vòng bảng, mà là từ hệ thống đào tạo, văn hóa chiến thắng, và quá trình rèn giũa lâu dài – điều mà các CLB Italy đang thiếu.
Dù thất bại tại Champions League, nhưng không thể phủ nhận Serie A đang có dấu hiệu phục hồi nhất định. Atalanta vô địch Europa League 2024 sau khi hủy diệt Leverkusen 3-0 ở chung kết. Roma vào chung kết Conference League hai lần liên tiếp (2022 và 2023), vô địch một lần. Fiorentina vào chung kết Conference League năm 2023 và 2024.
Những tín hiệu này cho thấy chất lượng chuyên môn của Serie A đã có cải thiện. Việc đầu tư vào học viện, mô hình bóng đá toàn diện, sử dụng dữ liệu trong phân tích chiến thuật đang dần phổ biến hơn. Nhưng để biến điều đó thành chức vô địch Champions League, vẫn còn một khoảng cách dài.
Inter Milan 2010 là ký ức huy hoàng, nhưng đồng thời cũng là cái bóng đè nặng lên cả một thế hệ bóng đá Italy. Serie A từng là giải đấu mạnh nhất thế giới, nơi quy tụ những huyền thoại, những chiến thuật gia vĩ đại và các CLB mang tính biểu tượng. Nhưng trong 15 năm qua, dù đã có cơ hội chạm tay vào chiếc cúp bạc danh giá 4 lần, họ vẫn không thể giành lấy.
Lý do là tổng hòa của tài chính yếu, mô hình lỗi thời, chất lượng đội hình thua kém và thiếu bản lĩnh đỉnh cao. Đó là bài toán cần lời giải toàn diện – không thể chỉ dựa vào một mùa giải xuất sắc hay một ngôi sao chớp nhoáng.
Serie A vẫn sống, vẫn khát khao, và vẫn có những CLB đủ khả năng tạo nên điều kỳ diệu. Nhưng để tái lập vinh quang như Inter 2010, bóng đá Italy cần một cuộc cách mạng thật sự – từ gốc rễ, không phải chỉ là một phép màu nhất thời.
Nguồn tin: Bongdalu
