Rory Delap đã ghi dấu ấn trong lịch sử bóng đá Anh với khả năng ném biên độc đáo, biến những pha ném bóng từ đường biên thành vũ khí chết người.
Sự nghiệp của Delap trải dài qua các CLB như Carlisle United, Derby County, Southampton, Sunderland, và đặc biệt là Stoke City. Không chỉ nổi bật bởi kỹ năng ném biên mà Delap còn được nhớ đến bởi tinh thần chiến đấu và sự bền bỉ.
Hành trình sự nghiệp
Khởi đầu tại Carlisle United (1994-1998)
Rory John Delap, sinh ngày 6 tháng 7 năm 1976 tại Sutton Coldfield, Anh, trong một gia đình gốc Ireland. Anh lớn lên ở Carlisle và là fan của Carlisle United. Delap bắt đầu sự nghiệp tại lò đào tạo trẻ của Carlisle United, nơi anh ký hợp đồng chuyên nghiệp năm 1994. Anh ra sân 65 trận, ghi 7 bàn ở các giải hạng dưới, thể hiện sự năng nổ và thể lực vượt trội. Phong độ ấn tượng giúp anh chuyển đến Derby County ở Premier League năm 1998 với giá 200.000 bảng, một bước ngoặt lớn trong sự nghiệp.
Derby County và Southampton (1998-2006)
Tại Derby County, Delap chơi 103 trận, ghi 11 bàn trong ba mùa giải Premier League, đồng thời có vinh dự 6 lần khoác áo đội tuyển Ireland dưới thời HLV Mick McCarthy. Theo Irish Post, anh là một phần của thế hệ trẻ được kỳ vọng tại Ireland, nhưng chấn thương khiến anh bỏ lỡ chuyến du đấu Mỹ năm 2000, làm gián đoạn sự nghiệp quốc tế.
Năm 2001, anh gia nhập Southampton với mức phí kỷ lục 4 triệu bảng, chơi 132 trận và ghi 5 bàn trong 5 mùa giải. SaintsPlayers.co.uk ghi nhận rằng Delap được sử dụng linh hoạt ở các vị trí tiền vệ, hậu vệ cánh phải, thậm chí trung vệ, nhờ sự đa năng và khả năng ném biên đã bắt đầu được chú ý, dù chưa được khai thác triệt để.
Sunderland và bước ngoặt tại Stoke City (2006-2013)
Năm 2005, Delap chuyển đến Sunderland, nhưng chỉ ra sân 12 trận trước khi được cho Stoke City mượn vào tháng 10 năm 2006. Theo Sky Sports, trong trận thứ hai cho Stoke, anh bị gãy chân trong một pha va chạm với Robbie Elliott của Sunderland, tưởng chừng chấm dứt sự nghiệp. Tuy nhiên, HLV Tony Pulis quyết định ký hợp đồng mua đứt anh vào tháng 1 năm 2007, bất chấp chấn thương. Quyết định này hóa ra là thiên tài, khi Delap trở thành trụ cột giúp Stoke thăng hạng Premier League mùa 2007-08, đồng thời biến ném biên thành vũ khí chiến lược.
Tại Stoke, Delap ra sân 178 trận ở Premier League, ghi 8 bàn và kiến tạo 25 lần, trong đó 5 lần trực tiếp từ ném biên. Theo ESPN, trong mùa 2008-09, 7/13 bàn đầu tiên của Stoke ở Premier League đến từ ném biên của Delap, giúp đội trụ hạng thành công. Anh cũng góp phần đưa Stoke vào chung kết FA Cup 2011 và chơi ở Europa League. Sau 6 mùa, anh rời Stoke năm 2013, chơi ngắn hạn cho Barnsley và Burton Albion trước khi giải nghệ vào tháng 12 năm 2013 vì chấn thương gân kheo.
Phong cách thi đấu
Vũ khí ném biên
Delap Special
Khả năng ném biên của Delap là điểm nhấn định hình sự nghiệp anh, được mệnh danh là “Delap Special”. Theo ESPN, Delap có thể ném bóng xa tới 40 mét, với quỹ đạo thấp, tốc độ cao và độ chính xác đáng kinh ngạc, biến mỗi pha ném biên gần vòng cấm thành cơ hội nguy hiểm tương đương quả phạt góc. BBC Sport lưu ý rằng các pha ném biên của anh không bị áp dụng luật việt vị, tạo lợi thế chiến thuật lớn. Trong 4 mùa đầu tại Stoke (2008-12), anh khởi xướng 25 bàn thắng từ ném biên, với 5 lần kiến tạo trực tiếp, một kỷ lục chưa từng bị phá. Telegraph trích lời HLV Felipe Scolari của Chelsea: “Delap ném bóng bằng tay tốt hơn đá bằng chân. Đó không phải bóng đá đẹp, nhưng rất hiệu quả”.
Phát hiện tình cờ
Theo Sky Sports, khả năng ném biên của Delap chỉ được phát hiện trong một buổi tập tại Stoke, khi anh ném bóng xa bất thường trong một trò chơi tập luyện bổ trợ. HLV Tony Pulis ngay lập tức xây dựng chiến thuật quanh kỹ năng này, kết hợp với các cầu thủ cao to như Ryan Shawcross và Leon Cort để tận dụng tối đa. Theo ESPN, Pulis gọi ném biên của Delap là “vũ khí bí mật”, nhấn mạnh rằng anh là yếu tố then chốt giúp Stoke trụ hạng. Pulis xây dựng đội hình quanh Delap, với các cầu thủ cao to để tận dụng ném biên.
Nguồn gốc kỹ năng
The National cho biết Delap từng là vận động viên ném lao thời trẻ, với kỹ thuật sử dụng vai và lưng dưới để tạo lực. Điều này giúp anh ném bóng với lực mạnh và quỹ đạo phẳng, khó phòng ngự hơn so với các pha ném cao thông thường. Thomas Gronnemark, cựu kỷ lục gia ném biên xa nhất thế giới, ca ngợi các pha ném biên của Delap vì “tốc độ và quỹ đạo thẳng tắp”, gọi anh là “người tái định nghĩa ném biên”.
Tác động chiến thuật
Sky Sports mô tả ném biên của Delap như “bệ phóng tên lửa” (theo Sam Allardyce) hoặc “máy bắn đá” (theo David Moyes). Các đội như Arsenal, dưới thời Arsène Wenger, đặc biệt khổ sở, với hai bàn thua từ ném biên trong trận thua 1-2 trước Stoke năm 2008, khiến Wenger gọi ném biên của Delap là “lợi thế không công bằng”, thậm chí đề xuất cấm lau bóng để giảm độ nguy hiểm. The Guardian ghi nhận rằng các đội thường cố ngăn Delap bằng cách hạn chế số lần ném (như Liverpool và Middlesbrough, giới hạn anh còn 3 lần ném mỗi trận), nhưng điều này khó thực hiện do Stoke liên tục đưa bóng ra biên.
Tiền vệ năng nổ, đa năng
Delap là một tiền vệ phòng ngự với thể lực dồi dào và tinh thần chiến đấu mạnh mẽ. Theo Irish Post, anh nổi tiếng với khả năng tranh chấp, cắt bóng và hỗ trợ phòng ngự, với tỷ lệ tắc bóng thành công trung bình 2,3 lần mỗi trận tại Stoke (theo Opta, 2008-11). The Guardian nhấn mạnh rằng Delap không phải là cầu thủ kỹ thuật cao, nhưng sự chăm chỉ và khả năng chuyền bóng đơn giản (16 đường chuyền mỗi trận) giúp anh trở thành “người vận chuyển” hiệu quả, giao bóng cho các cầu thủ tấn công như Ricardo Fuller hay Mamady Sidibe.
Hạn chế
The Guardian chỉ ra rằng Delap không phải là cầu thủ kỹ thuật, với khả năng rê bóng (0,8 lần mỗi trận) và chuyền bóng phức tạp hạn chế. Một số người nhận xét rằng anh đôi khi bị xem là “chỉ biết ném biên”, nhưng đồng đội Liam Lawrence khẳng định Delap “làm được nhiều hơn thế”, với khả năng chạy chỗ và hỗ trợ đồng đội. Chấn thương gãy chân năm 2006 và gân kheo năm 2013 cũng ảnh hưởng đến phong độ cuối sự nghiệp.
Di sản và ảnh hưởng
Rory Delap đã thay đổi cách bóng đá nhìn nhận ném biên, biến một tình huống tưởng chừng đơn giản thành vũ khí chiến thuật. Theo BBC Sport, không ai tái hiện được phong cách ném biên của anh, một phần vì kỹ thuật này bị các HLV hiện đại xem là “thô kệch” và không phù hợp với triết lý kiểm soát bóng. Tuy nhiên, ESPN cho rằng các đội như Liverpool (dưới sự huấn luyện của chuyên gia ném biên Thomas Gronnemark) đã bắt đầu chú trọng hơn đến ném biên, lấy cảm hứng từ Delap.
Tại Ireland, Delap là niềm tự hào của cộng đồng gốc Ireland. Irish Post nhấn mạnh rằng anh đại diện cho tinh thần kiên cường và sự cống hiến, dù sự nghiệp quốc tế bị giới hạn bởi chấn thương. Anh cũng được nhớ đến qua những hoạt động từ thiện, như chuyến đạp xe 202 dặm năm 2009 để gây quỹ cho Donna Louise Children’s Hospice, quyên được hơn 7.000 bảng.
Sau khi giải nghệ, Delap trở lại Derby County làm HLV đội U18, sau đó dẫn dắt đội U21 và giành chức vô địch U21 Premier League 1 Division 2 năm 2016. Anh cũng làm HLV tạm quyền tại Stoke năm 2019.
